โรคกระดูกพรุน : สาเหตุ อาการ และการป้องกัน

โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis) เป็นภาวะที่กระดูกมีความหนาแน่นลดลง ทำให้โครงสร้างภายในกระดูกเปราะบางและหักง่ายกว่าปกติ มักพบมากในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้หญิงหลังหมดประจำเดือน ถือเป็นโรคเงียบที่ไม่ค่อยมีอาการเตือน จนกว่าจะเกิดกระดูกหักขึ้นมา

สาเหตุของโรคกระดูกพรุน

โรคกระดูกพรุนเกิดจากความไม่สมดุลของการสร้างและสลายกระดูก เมื่ออายุมากขึ้น กระบวนการสลายกระดูกจะเกิดขึ้นมากกว่าการสร้างกระดูก ส่งผลให้มวลกระดูกค่อย ๆ ลดลง

ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญ ได้แก่

• อายุ: ยิ่งอายุมาก กระดูกยิ่งสูญเสียความหนาแน่น

• เพศ: ผู้หญิงเสี่ยงมากกว่าผู้ชาย โดยเฉพาะหลังวัยหมดประจำเดือน เนื่องจากระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนลดลง

• พันธุกรรม: หากครอบครัวมีประวัติกระดูกพรุน จะมีโอกาสเสี่ยงมากขึ้น

• โภชนาการ: การขาดแคลเซียม วิตามินดี และโปรตีน ทำให้กระดูกไม่แข็งแรง

• พฤติกรรมการใช้ชีวิต: สูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ ขาดการออกกำลังกาย

• โรคและยาบางชนิด: เช่น โรคไทรอยด์, โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์, ยาสเตียรอยด์ในระยะยาว

อาการของโรคกระดูกพรุน

โรคนี้ถูกเรียกว่า “โรคเงียบ” เพราะในระยะแรกมักไม่แสดงอาการ จนกว่าจะเกิดการหักหรือผิดรูปของกระดูกแล้ว

อาการที่พบบ่อย

• กระดูกหักง่าย เช่น หกล้มเบา ๆ แต่กระดูกหักได้

• ปวดหลังเรื้อรัง จากกระดูกสันหลังยุบตัว

• ความสูงลดลงเมื่อเวลาผ่านไป

• หลังค่อม หรือโค้งงอผิดปกติ (Dowager’s hump)

ภาวะแทรกซ้อนจากโรคกระดูกพรุน

• กระดูกหักบริเวณ สะโพก ข้อมือ และกระดูกสันหลัง ซึ่งพบบ่อยที่สุด

• การหักของกระดูกสะโพกในผู้สูงอายุ อาจทำให้สูญเสียความสามารถในการเดินอย่างถาวร

• กระดูกสันหลังหักอาจกดทับเส้นประสาท ทำให้ปวดรุนแรงหรือเดินลำบาก

การป้องกันโรคกระดูกพรุน

แม้โรคกระดูกพรุนจะเกี่ยวข้องกับอายุและพันธุกรรม แต่เราสามารถลดความเสี่ยงได้ด้วยการปรับพฤติกรรมและดูแลสุขภาพตั้งแต่วัยหนุ่มสาว

🔹 1. โภชนาการที่เหมาะสม

• รับประทานอาหารที่มี แคลเซียมสูง เช่น นม โยเกิร์ต ชีส เต้าหู้ งาดำ ผักใบเขียว

• เสริม วิตามินดี จากปลา ไข่แดง หรือตากแดดอ่อน ๆ วันละ 10–15 นาที

• รับประทาน โปรตีนเพียงพอ เพื่อช่วยเสริมสร้างโครงสร้างกระดูก

🔹 2. การออกกำลังกาย

• เน้นการออกกำลังกายแบบ ลงน้ำหนัก (Weight-bearing exercise) เช่น เดิน วิ่งเหยาะ เต้นแอโรบิก

• เสริมด้วย เวทเทรนนิ่ง (Resistance training) เพื่อเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและกระดูก

🔹 3. หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง

• งด สูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์

• จำกัดคาเฟอีนและอาหารที่มีโซเดียมสูง เพราะทำให้ร่างกายสูญเสียแคลเซียม

🔹 4. ตรวจสุขภาพกระดูก

• ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือนและผู้ชายอายุ 70 ปีขึ้นไป ควรตรวจ ความหนาแน่นมวลกระดูก (Bone Mineral Density – BMD)

• หากพบว่ามีภาวะกระดูกบาง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการรักษาหรือการใช้ยา

สรุป

โรคกระดูกพรุน เป็นภาวะที่กระดูกเปราะบางและหักง่าย โดยมีสาเหตุจากอายุ ฮอร์โมน พันธุกรรม โภชนาการ และพฤติกรรมการใช้ชีวิต แม้จะไม่สามารถป้องกันได้ 100% แต่การดูแลโภชนาการ ออกกำลังกาย หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง และตรวจสุขภาพกระดูกอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยลดความเสี่ยงและป้องกันภาวะแทรกซ้อนได้

แนะนำคลินิก www.sasipongclinic.com