หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทคืออะไร? สังเกตอาการได้อย่างไร?

หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในคนวัยทำงาน โดยเฉพาะผู้ที่นั่งนาน ยกของหนัก หรือมีพฤติกรรมใช้หลังผิดท่า ซึ่งอาจเริ่มต้นจากอาการปวดหลังธรรมดา แต่หากปล่อยไว้โดยไม่รักษา อาจลุกลามถึงขั้นกล้ามเนื้ออ่อนแรงหรือควบคุมการขับถ่ายไม่ได้

หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทคืออะไร?

กระดูกสันหลังของคนเราประกอบด้วยกระดูกหลายชิ้น และมีหมอนรองกระดูก (Intervertebral Disc) ทำหน้าที่เป็นเบาะรองรับแรงระหว่างกระดูกแต่ละชิ้น
หมอนรองกระดูกนี้ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ

• แกนกลางนุ่ม (Nucleus Pulposus)

• เปลือกนอกแข็งแรง (Annulus Fibrosus)

เมื่อหมอนรองกระดูกเสื่อม แตก หรือปลิ้นออกมา และไปกดทับเส้นประสาทข้างเคียง จะเกิดภาวะหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท หรือ Herniated Disc

บริเวณที่มักเกิดหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท

• บริเวณเอว (L4–L5, L5–S1) เป็นจุดที่พบได้บ่อยที่สุด

• บริเวณคอ (C5–C6, C6–C7) พบรองลงมา

• บริเวณกลางหลัง พบได้น้อย

สาเหตุของหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท

• ยกของหนักผิดท่า

• นั่งท่าเดิมนานเกินไป โดยเฉพาะท่านั่งหลังงอ

• การเสื่อมตามอายุ

• น้ำหนักตัวมาก

• การกระแทกหรืออุบัติเหตุรุนแรง

อาการของหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท

หากเกิดที่บริเวณเอว:

• ปวดหลังส่วนล่าง ร้าวลงสะโพก ต้นขา หรือน่อง

• ปวดมากขึ้นเวลาไอ จาม หรือเบ่ง

• รู้สึกชา หรือเสียวแปลบลงขา

• กล้ามเนื้อขาอ่อนแรง เดินลำบาก

หากเกิดที่บริเวณคอ:

• ปวดต้นคอ ร้าวลงไหล่ แขน หรือปลายนิ้ว

• ชา หรือรู้สึกเหมือนปลายมือไม่มีแรง

• ขยับคอแล้วปวดเพิ่ม

ในกรณีรุนแรงมาก อาจควบคุมการขับถ่ายไม่ได้ ซึ่งถือเป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องรีบพบแพทย์ทันที

วิธีการวินิจฉัย

• ตรวจร่างกายโดยแพทย์เฉพาะทาง

• การเอกซเรย์เพื่อดูแนวกระดูก

• การทำ MRI เพื่อดูตำแหน่งหมอนรองกระดูกที่ทับเส้นประสาท

• การตรวจการทำงานของเส้นประสาท (EMG) ในบางกรณี

แนวทางการรักษา

การรักษาแบ่งออกเป็น 2 แนวทางหลัก ได้แก่

1. การรักษาแบบไม่ผ่าตัด

• พักการใช้งานบริเวณที่ปวด

• ทานยาแก้ปวดหรือคลายกล้ามเนื้อ

• กายภาพบำบัด ยืดเหยียดกล้ามเนื้อหลัง

• ฉีดยาลดการอักเสบในบางกรณี

2. การรักษาโดยการผ่าตัด (ในรายที่อาการไม่ดีขึ้นหรือรุนแรง)

• ผ่าตัดเปิดแผลเล็ก

• ผ่าตัดด้วยกล้อง

• ผ่าตัดใส่เหล็กและเชื่อมกระดูก (เฉพาะกรณีที่จำเป็น)

การป้องกันหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท

• นั่งให้ถูกหลัก หลีกเลี่ยงการนั่งท่าเดิมนาน ๆ

• ยกของหนักอย่างถูกวิธี โดยงอเข่า ไม่ก้มหลัง

• ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน

• ออกกำลังกายเป็นประจำ โดยเฉพาะการเสริมกล้ามเนื้อแกนกลาง

• หลีกเลี่ยงการใส่รองเท้าที่ไม่มีการซัพพอร์ต

สรุป

หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทเป็นภาวะที่สามารถพบได้บ่อย และส่งผลต่อคุณภาพชีวิตในระยะยาว หากเริ่มมีอาการปวดร้าว ชา หรือกล้ามเนื้ออ่อนแรง ควรรีบพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและเริ่มการดูแลอย่างเหมาะสม เพราะหากตรวจพบตั้งแต่ระยะแรก การรักษาโดยไม่ต้องผ่าตัดสามารถช่วยให้กลับมาใช้ชีวิตปกติได้โดยไม่เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน
แนะนำเว็บไซต์ www.sasipongclinic.com สำหรับคนที่สนใจดูแลสุขภาพกระดูกหาดใหญ่